استان البرز که پیش از تاسیس، با عنوان شهرستان های غرب استان تهران شناخته می شد، از نظر شاخص اشتغال در دهه های اخیر، وضعیت پرتناوبی را تجربه کرده است. از سویی آغاز صنعتی شدن کرج در دهه ۱۳۳۰ با موج های اولیه مهاجرت جمیعتی همراه شد و در ادامه، تبادل جمعیت و فرصت های شغلی بین شهرهای تهران و کرج، وضعیت منحصر به فردی را ایجاد کرد. بدین ترتیب گرچه استان البرز اکنون در اواسط جدول وضعیت اشتغال کشور قرار دارد، ولی رشد جمعیت ناشی از مهاجرت و همچنین وابستگی شغلی به بازار کار تهران، نیاز به توسعه شغلی در استان البرز را بیش بقیه استان های کشور نمایان می کند.
برای بررسی راهکارهای توسعه فرصت های شغلی در استان ابرز، به سراغ یداله مالمیر نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی البرز و نماینده بخش خصوصی در کارگروه استانی اشتغال رفتیم. مالمیر که خود کارآفرینی موفق در بخش نساجی است، نگاهی متفاوت به مساله اشتغال دارد و بر پایداری و کیفیت اشتغال و کارآمدی نیروی کار تاکید دارد.
*** دیدگاه های مختلفی در کارگروه اشتغال استانداری مطرح می شود. نقاط تمایز دیدگاه های شما به عنوان نماینده بخش خصوصی با نگرش دولتی ها چیست؟
دیدگاه بخش دولتی به مقوله اشتغال یک تفکر کمیتی است و از دید دوستان دولتی، تعداد اشتغال از نظر آماری مهم است ولی مقوله اشتغال از دیدگاه فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان یک مقوله کیفیتی است و هر نیرویی که در بخش خصوصی در فرآیند تولید شاغل می شود، علاوه بر کمیت تولید باید بر کیفیت محصول نهایی تأثیر گذار باشد.
*** بهبود شاخص فضای کسب و کار و تمرکز بر رفع موانع تولید را در توسعه اشتغال مفیدتر می دانید یا ایده های اشتغال انفرادی با تزریق مالی دولتی شبیه آنچه که توسط صندوق مهر و کارآفرینی امید دنبال شد؟ ضمنا چه صنایعی از تولید در مقیاس کوچک آسیب می بينند؟
قطعاً فعالیت در صنایع بزرگ، متوسط و کوچک SME ها، مستلزم بهبود محیط کسب و کار و رفع موانع تولید می باشد و توسعه اشتغال پایدار، زمانی محقق می شود که بستر تولید فراهم باشد. لازمه تولید در مقیاس کوچک و یا بزرگ نیازمند اتخاذ تدابیری از طرف سیاست گذاران و تصمیم سازان مرتبط با عرصه های تولید و تجارت می باشد به گونه ای که فعالان اقتصادی دغدغه ای جز تولید نداشته باشند. در واقع مجموع عناصری که در فعالیت های اقتصادی مشغول تولید و تجارت هستند، مشابه یک منظومه هستند که ایجاد بی نظمی در یک عنصر بر سایر عناصر تأثیر می گذارد. بنابراین در منظومه های اقتصادی چه به صورت انفرادی و چه گروهی و چه در قالب صنایع کوچک یا متوسط و یا بزرگ همه آنها نیازمند محیطی هستند که در آن همه عناصر مرتبط با تولید و تجارت نظامند فعالیت کنند و تزریق منابع مالی چه در بخش های کوچک و یا سایر بخش های تولیدی لازم است ولی کافی نیست شرط کفایت این است که مجموعه عناصر مرتبط با تولید و تجارت در یک منظومه قرار گرفته باشند در واقع نظام مند عمل کنند.
*** پایداری فرصت های شغلی به واسطه اصلاح و ارتقای تکنولوژی کار موثرتر و کم هزینه تراست یا توسعه مشاغل جدید با سرمایه گذاران و مالکان مبتدی؟
هر دو روش فوق به برنامه ها و اهداف مندرج در استراتژی توسعه صنعتی یک کشور یا یک منطقه و استان بستگی دارد و باید در برنامه های پنج ساله توسعه کشور که در آن توسعه صنعتی نیز بخشی از توسعه محسوب می شود توجه شود تا سياست های استانی، منطبق با برنامه های توسعه ای کشور باشد.
*** توجه به بخش های پیشران اقتصاد نظیر مواد اولیه ساخت و ساز، ماشین آلات صنعتی، کارخانه، نهادهای دام و طیور و… را برای رشد اشتغال استان مناسب تر می دانید یا حمایت های دولتی از SMEها؟
تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که سرمایه گذاری بر روی صنایع بزرگ و مادر که پیشران هستند بستر توسعه صنعتی را فراهم می آورد و در این فرآیند قطعاً باید برنامه ریزی برای تامین مواد اولیه، تهيه ماشین آلات و سایر نیازهای صنعتی به خصوص در حوزه آموزش و مهارت آموزی و به روز کردن تکنولوژی تولید از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سرمایه گذاری در این بخش می تواند زمینه رشد و توسعه صنایع متوسط و کوچک را نیز فراهم آورد و این تجربه ای است که در دهه پنجاه نتایج خوبی داشته است و با سرمایه گذاری روی ده ها صنعت مادر تخصصی زمینه ایجاد هزاران واحد صنعتی متوسط و کوچک را در صنایع خودرو سازی، فولاد، سیمان، نساجی، نفت و پتروشیمی و… فراهم آورد.
*** آیا اسناد دولتی فرصت های سرمایه گذاری در البرز بویژه کتابچه استانی سازمان حمایت از سرمایه گذاری وزارت اقتصاد بهترین فرصت های استان از نظر تولید ارزش افزوده و به تبع آن، رشد فرصت های شغلی را غربال و معرفی کرده اند یا نیازمند تدوین بسته های سرمایه پذیری توسط اتاق هستیم؟
در خصوص بسته های تعریف شده از طریق ستاد سرمایه گذاری وزارت اقتصاد که زمینه جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی را برای استان فراهم کرده باشد اگر شما سراغ دارید اعلام کنید. یک کتاب در سال ۱۳۹۱ منتشر شد که همان زمان هم اطلاعات آن، کاملا به روز نبود.
جذب سرمایه گذاران برای توسعه استان، مستلزم ایجاد زیرساخت های سیاسی، اجتماعی، علمی و…. می باشد و توسعه متوازن آنها بستر هدایت و جذب سرمایه گذاران را فراهم میا ٓورد. لذا حتی اگر اتاق های بازرگانی بسته های مناسبی تهیه و تنظیم نمایند، اگر این بسته ها بدون حمایت بخش دولتی و فراهم نبودن محیط کسب و کار ارائه شود قطعاً کارآمد نخواهد بود. بنابر این هماهنگی بخش خصوصی از طریق اتاق های بازرگانی به عنوان پارلمان اقتصادی کشور با بخش دولتی در تهیه بسته های سرمایه گذاری می تواند نتایج درخشانی هم برای سیاست گذاران و هم برای مجریان داشته باشد.
*** در آمایش سرزمین، عدم تقارن پراکندگی شغل و سکونتگاه را چطور می توان حل و فصل کرد؟ چه در تعامل استان های البرز و تهران و چه در داخل البرز؟
استان های البرز و تهران دو بافت در هم تنیده ای هستند که توسعه سکونتگاه ها و توسعه بافت های مسکونی و شهری آنها از مشکلات عدیده ای برخوردار هستند که در مجموعه های شهری در هر دو استان تعداد بی شماری بنگاه اقتصادی و واحدهای تولیدی وجود دارند که به ساماندهی از طریق سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری ها نیاز دارد. اما در حوزه توسعه صنعتی که نیازمند نقشه راه می باشد. آمایش سرزمین بهترین مرجع برای هدایت و استقرار واحدهای صنعتی در مجموعه هایی بنام شهرک صنعتی می باشد.
در این حوزه با توجه به عقب ماندگی بخش دولتی در مدیریت و هدایت سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی برای استقرار در شهرک های صنعتی طبق آمایش سرزمین، متاسفانه تعداد زیادی منطقه و لکه صنعتی در استان ایجاد شده است که نیازمند ساماندهی هستند. اما برای پیشگیری از این نابسامانی، لازم است دستگاه های اجرایی مرتبط با تولید و تجارت توسعه صنعتی استان را براساس آمایش سرزمین استان مدیریت کنند تا این عدم تقارن پراکندگی شغل و سکونتگاه ها بیشتر نشود.